*Трансфузиология* — бұл қан және қан компоненттерін қабылдау, сақтау, өңдеу және трансфузиялау (құю) процесстерін зерттейтін медицина саласы. Бұл сала донорлық қан мен оның компоненттерінің қауіпсіздігін, тиімділігін және пациенттерге құю процедурасын қамтамасыз ететін көптеген терминдер мен концепцияларды қамтиды. Міне, *трансфузиология* саласында қолданылатын негізгі терминдер:
1. *Аутогемотрансфузия (Autotransfusion)* Өз қанын құю әдісі, мұнда пациент өзі донор бола отырып, өзінің қанын немесе қан компоненттерін қайтадан өзіне құяды.
2. *Аллогемотрансфузия (Allotransfusion)* Бір адамнан алынған қан немесе оның компоненттерін басқа адамға құю.
3. *Гемотрансфузия (Hemotransfusion)* Қан немесе қан компоненттерін (плазма, эритроциттер, тромбоциттер) пациентке құю процесі.
4. *Донорлық қан (Donor Blood)* Қан доноры тарапынан арнайы медициналық мақсатта алынған қан.
5. *Қан компоненттері (Blood Components)* Қанның бөлек құрамдас бөліктері: эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер, плазма және басқа компоненттер.
6. *Криопреципитат (Cryoprecipitate)* Қанды мұздатып, мұздатудан кейін алынған қан компоненті. Ол негізінен қан ұю процесінде маңызды ақуыздарды (фибриноген, фактор VIII, фактор XIII) қамтиды.
7. *Эритроциттер (Erythrocytes)*
Қанның құрамында болатын қызыл қан жасушалары, оттегіні тасымалдайтын негізгі клеткалар.
8. *Тромбоциттер (Platelets)* Қанның компоненті, қанның ұюын қамтамасыз ететін клеткалар.
9. *Лейкоциттер (Leukocytes)* Ақ қан жасушалары, ағзаның иммундық жүйесінің бір бөлігі, инфекциялармен күресуге көмектеседі.
10. *Плазма (Plasma)* Қанның сұйық бөлігі, ол сұйықтықтың 55%-ын құрайды және көптеген заттар, соның ішінде ферменттер, гормондар, антитела және басқа да биологиялық заттарды тасымалдайды.
11. *Гемоглобин (Hemoglobin)* Эритроциттерде кездесетін ақуыз, ол оттегіні дененің әртүрлі бөліктеріне тасымалдайды.
12. *Гемоглобинопатия (Hemoglobinopathy)* Гемоглобиннің құрылымындағы генетикалық өзгерістерге байланысты туындайтын аурулар. Мысалы, талассемия немесе серповидті клеткалық анемия.
13. *Гемолиз (Hemolysis)* Эритроциттердің бұзылуы, яғни олардың жарылуы, бұл қанды құю кезінде болуы мүмкін асқыну.
14. *Гемоглобин деңгейі (Hemoglobin Level)* Қанның құрамындағы гемоглобиннің мөлшері. Бұл деңгейдің төмендеуі анемияның белгісі болуы мүмкін.
15. *Анемия (Anemia)* Қандағы эритроциттер мен гемоглобиннің жеткіліксіз мөлшері. Бұл жағдай қан құюды қажет етуі мүмкін.
16. *Трансуфузиялық реакциялар (Transfusion Reactions)*
Қан немесе қан компоненттерін құю барысында болатын асқынулар. Бұл аллергиялық реакциялар, температураның көтерілуі, гемолиз, немесе иммундық жүйенің басқа да реакциялары болуы мүмкін.
17. *Қан түрлері (Blood Types)* Адамның қан тобы (A, B, AB, O) және Rh фактор (оң немесе теріс), бұл қан құю кезінде үйлесімділік үшін маңызды.
18. *Кроссматчинг (Crossmatching)* Қан құю алдында донор мен қабылдаушының қанының үйлесімділігін тексеру үшін жүргізілетін тест.
19. *Жедел қан жоғалту (Acute Blood Loss)* Қанның жоғалуының күрт және тез болуы. Бұл жағдайда қан құю қажет болуы мүмкін.
20. *Қан құюдың көрсеткіштері (Indications for Blood Transfusion)* Қан немесе оның компоненттерін құюға медициналық көрсеткіштер: ауыр анемия, қан кету, хирургиялық араласулар, сондай-ақ кейбір тұқым қуалаушылық аурулары.
21. *Ацидоз (Acidosis)* Қанның қышқылдығының жоғарылауы, бұл жағдай қан құюды қажет етуі мүмкін.
22. *Гиповолемия (Hypovolemia)* Қан немесе сұйықтықтың ағзада жетіспеушілігі. Бұл жағдайда да қан құю қажет болуы мүмкін.
23. *Қан тасымалдау жүйесі (Blood Transfusion System)* Қан мен оның компоненттерін жинау, сақтау, өңдеу және тасымалдауға арналған құрылғылар мен жүйелер.
24. *Донорлық тестілеу (Donor Screening)*
Донорлық қанның қауіпсіздігін тексеру үшін жүргізілетін медициналық тексерулер. Бұл инфекциялар (мысалы, ВИЧ, гепатит) және басқа да ауруларды анықтау мақсатында жүргізіледі.
25. *Биобезопасность (Biosecurity)* Қан және оның компоненттерін қабылдау, сақтау және тасымалдау кезінде қауіпсіздік шаралары.