*Трансфузиология* — бұл қан және қан компоненттерін қабылдау, сақтау, өңдеу және трансфузиялау (құю) процесстерін зерттейтін медицина саласы. Бұл сала донорлық қан мен оның компоненттерінің қауіпсіздігін, тиімділігін және пациенттерге құю процедурасын қамтамасыз ететін көптеген терминдер мен концепцияларды қамтиды. Міне, *трансфузиология* саласында қолданылатын негізгі терминдер:
1. *Аутогемотрансфузия (Autotransfusion)* Өз қанын құю әдісі, мұнда пациент өзі донор бола отырып, өзінің қанын немесе қан компоненттерін қайтадан өзіне құяды.
2. *Аллогемотрансфузия (Allotransfusion)* Бір адамнан алынған қан немесе оның компоненттерін басқа адамға құю.
3. *Гемотрансфузия (Hemotransfusion)* Қан немесе қан компоненттерін (плазма, эритроциттер, тромбоциттер) пациентке құю процесі.
4. *Донорлық қан (Donor Blood)* Қан доноры тарапынан арнайы медициналық мақсатта алынған қан.
5. *Қан компоненттері (Blood Components)* Қанның бөлек құрамдас бөліктері: эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер, плазма және басқа компоненттер.
6. *Криопреципитат (Cryoprecipitate)* Қанды мұздатып, мұздатудан кейін алынған қан компоненті. Ол негізінен қан ұю процесінде маңызды ақуыздарды (фибриноген, фактор VIII, фактор XIII) қамтиды.
7. *Эритроциттер (Erythrocytes)*
Қанның құрамында болатын қызыл қан жасушалары, оттегіні тасымалдайтын негізгі клеткалар.
8. *Тромбоциттер (Platelets)* Қанның компоненті, қанның ұюын қамтамасыз ететін клеткалар.
9. *Лейкоциттер (Leukocytes)* Ақ қан жасушалары, ағзаның иммундық жүйесінің бір бөлігі, инфекциялармен күресуге көмектеседі.
10. *Плазма (Plasma)* Қанның сұйық бөлігі, ол сұйықтықтың 55%-ын құрайды және көптеген заттар, соның ішінде ферменттер, гормондар, антитела және басқа да биологиялық заттарды тасымалдайды.
11. *Гемоглобин (Hemoglobin)* Эритроциттерде кездесетін ақуыз, ол оттегіні дененің әртүрлі бөліктеріне тасымалдайды.
12. *Гемоглобинопатия (Hemoglobinopathy)* Гемоглобиннің құрылымындағы генетикалық өзгерістерге байланысты туындайтын аурулар. Мысалы, талассемия немесе серповидті клеткалық анемия.
13. *Гемолиз (Hemolysis)* Эритроциттердің бұзылуы, яғни олардың жарылуы, бұл қанды құю кезінде болуы мүмкін асқыну.
14. *Гемоглобин деңгейі (Hemoglobin Level)* Қанның құрамындағы гемоглобиннің мөлшері. Бұл деңгейдің төмендеуі анемияның белгісі болуы мүмкін.
15. *Анемия (Anemia)* Қандағы эритроциттер мен гемоглобиннің жеткіліксіз мөлшері. Бұл жағдай қан құюды қажет етуі мүмкін.
16. *Трансуфузиялық реакциялар (Transfusion Reactions)*
Қан немесе қан компоненттерін құю барысында болатын асқынулар. Бұл аллергиялық реакциялар, температураның көтерілуі, гемолиз, немесе иммундық жүйенің басқа да реакциялары болуы мүмкін.
17. *Қан түрлері (Blood Types)* Адамның қан тобы (A, B, AB, O) және Rh фактор (оң немесе теріс), бұл қан құю кезінде үйлесімділік үшін маңызды.
18. *Кроссматчинг (Crossmatching)* Қан құю алдында донор мен қабылдаушының қанының үйлесімділігін тексеру үшін жүргізілетін тест.
19. *Жедел қан жоғалту (Acute Blood Loss)* Қанның жоғалуының күрт және тез болуы. Бұл жағдайда қан құю қажет болуы мүмкін.
20. *Қан құюдың көрсеткіштері (Indications for Blood Transfusion)* Қан немесе оның компоненттерін құюға медициналық көрсеткіштер: ауыр анемия, қан кету, хирургиялық араласулар, сондай-ақ кейбір тұқым қуалаушылық аурулары.
21. *Ацидоз (Acidosis)* Қанның қышқылдығының жоғарылауы, бұл жағдай қан құюды қажет етуі мүмкін.
22. *Гиповолемия (Hypovolemia)* Қан немесе сұйықтықтың ағзада жетіспеушілігі. Бұл жағдайда да қан құю қажет болуы мүмкін.
23. *Қан тасымалдау жүйесі (Blood Transfusion System)* Қан мен оның компоненттерін жинау, сақтау, өңдеу және тасымалдауға арналған құрылғылар мен жүйелер.
24. *Донорлық тестілеу (Donor Screening)*
Донорлық қанның қауіпсіздігін тексеру үшін жүргізілетін медициналық тексерулер. Бұл инфекциялар (мысалы, ВИЧ, гепатит) және басқа да ауруларды анықтау мақсатында жүргізіледі.
25. *Биобезопасность (Biosecurity)* Қан және оның компоненттерін қабылдау, сақтау және тасымалдау кезінде қауіпсіздік шаралары.
*Термины по трансфузиологии*
*Трансфузиология* — это раздел медицины, который изучает процессы заборов, хранения, обработки и трансфузии (переливания) крови и ее компонентов. Эта область охватывает многие термины и концепции, которые обеспечивают безопасность и эффективность донорской крови и ее компонентов, а также безопасность переливания для пациентов. Ниже приведены основные термины, используемые в трансфузиологии.
1. *Аутогемотрансфузия (Autotransfusion)* Метод переливания собственной крови пациента, при котором человек становится донором и снова получает свою кровь или ее компоненты.
2. *Аллогемотрансфузия (Allotransfusion)* Переливание крови или ее компонентов от одного человека (донора) другому человеку (реципиенту).
3. *Гемотрансфузия (Hemotransfusion)* Процесс переливания крови или ее компонентов (плазма, эритроциты, тромбоциты) пациенту.
4. *Донорская кровь (Donor Blood)* Кровь, собранная у донора для использования в медицинских целях.
5. *Компоненты крови (Blood Components)* Отдельные составные части крови: эритроциты, лейкоциты, тромбоциты, плазма и другие компоненты.
6. *Криопреципитат (Cryoprecipitate)*
Компонент крови, получаемый после замораживания и размораживания крови. Обычно содержит важные белки для свертывания крови (фибриноген, фактор VIII, фактор XIII).
7. *Эритроциты (Erythrocytes)* Красные кровяные клетки, которые являются основными переносчиками кислорода в организме.
8. *Тромбоциты (Platelets)* Клетки крови, которые обеспечивают свертывание крови и способствуют остановке кровотечений.
9. *Лейкоциты (Leukocytes)* Белые кровяные клетки, которые являются частью иммунной системы организма и помогают бороться с инфекциями.
10. *Плазма (Plasma)* Жидкая часть крови, составляющая 55% общего объема. Плазма содержит ферменты, гормоны, антитела и другие биологические вещества.
11. *Гемоглобин (Hemoglobin)* Белок, содержащийся в эритроцитах, который переносит кислород по организму.
12. *Гемоглобинопатия (Hemoglobinopathy)* Заболевания, вызванные генетическими изменениями в структуре гемоглобина, такие как талассемия или серповидно-клеточная анемия.
13. *Гемолиз (Hemolysis)* Процесс разрушения эритроцитов, что может происходить при переливании крови.
14. *Уровень гемоглобина (Hemoglobin Level)* Концентрация гемоглобина в крови. Пониженный уровень может указывать на анемию.
15. *Анемия (Anemia)*
Состояние, при котором в крови недостаточно эритроцитов или гемоглобина, что может потребовать переливания крови.
16. *Переливательные реакции (Transfusion Reactions)* Осложнения, которые могут возникнуть во время переливания крови или ее компонентов, такие как аллергические реакции, повышение температуры, гемолиз или другие иммунные реакции.
17. *Группы крови (Blood Types)* Классификация крови (A, B, AB, O) и резус-фактор (положительный или отрицательный), которые важны для совместимости при переливании крови.
18. *Кроссматчинг (Crossmatching)* Тест, проводимый перед переливанием крови для проверки совместимости крови донора и реципиента.
19. *Острая потеря крови (Acute Blood Loss)* Быстрая и значительная потеря крови, в таких случаях может потребоваться переливание крови.
20. *Показания для переливания крови (Indications for Blood Transfusion)* Медицинские показания для переливания крови или ее компонентов: тяжелая анемия, кровотечения, хирургические вмешательства, а также некоторые наследственные заболевания.
21. *Ацидоз (Acidosis)* Повышенная кислотность в крови, которая может потребовать переливания крови.
22. *Гиповолемия (Hypovolemia)* Недостаток крови или жидкости в организме. В таких случаях также может потребоваться переливание крови.
23. *Система переливания крови (Blood Transfusion System)* Система для забора, хранения, обработки и транспортировки крови и ее компонентов.
24. *Тестирование доноров (Donor Screening)* Процедуры для проверки безопасности донорской крови, включая тестирование на инфекционные заболевания (например, ВИЧ, гепатит) и другие возможные риски.
25. *Биобезопасность (Biosecurity)* Меры безопасности при заборе, хранении и транспортировке крови и ее компонентов.